In aanloop naar Internationale Vrouwendag op 8 maart is er weer extra aandacht voor de loonkloof. Die is levensecht, maar per functie lopen de verschillen flink uiteen. In 8 van de 10 meest voorkomende functies in het Nederlandse mkb verdienen mannen meer, en dit varieert van 3,7% voor administratief medewerkers tot bijvoorbeeld 14,3% voor magazijnmedewerkers.
De gemiddelde salarissen voor de 10 meest voorkomende functies in het mkb in 2023
Dat blijkt uit ons onderzoek in samenwerking met Van Spaendonck Groep, op basis van 1,4 miljoen geanonimiseerde loonstroken uit Loket.nl. In dit onderzoek is er gecorrigeerd voor leeftijd en werkervaring. Het verschil in beloning is hier dus niet door te verklaren.
Mannen verdienen gemiddeld meer, maar niet altijd
Gemiddeld verdienen mannen 6% meer in deze 10 meest voorkomende functies. Maar er zijn ook beroepen waar er geen verschil is of vrouwen juist meer verdienen. Bij de apothekersassistenten is er geen significant verschil in beloning. En vrouwelijke pedagogisch medewerkers verdienen juist weer 6,2% meer dan hun mannelijke collega’s.
Veranderingen in de loonkloof sinds 2022
In 2022 en 2023 was de gemiddelde loonkloof voor dezelfde 10 functies ongeveer 6%. Ook toont de data dat de gemiddelde loonstijgingen voor mannen en vrouwen in het afgelopen jaar nagenoeg gelijk waren. Maar er zijn grote verschillen per functie. Zo verdienden mannelijke verkoopmedewerkers in 2022 nog gemiddeld 9,5% meer dan hun vrouwelijke verkoopmedewerkers. Dit verschil nam in 2023 af naar 7,2%.
De gemiddelde salarissen voor dezelfde 10 functies in 2022
Aandeel man-vrouw wisselt sterk per functie
Binnen de top 10 functies valt ook op dat het aandeel mannen en vrouwen nooit gelijk is. Dus even samengevat: per functie wisselt de loonkloof sterk. Daarnaast zijn mannen en vrouwen vaak niet evenredig over functies verdeeld. En bepaalde functies krijgen beter betaald dan anderen.
Dit bevestigt hoe belangrijk het is om de loonkloof ook per functie te onderzoeken, in plaats van alleen te spreken over gemiddelden voor alle mannen en vrouwen in Nederland. Je maakt zo een stuk concreter hoe de loonkloof er écht uitziet. En met dat inzicht kan er hopelijk ook beter actie worden ondernomen.
Zogenaamde ‘mannenberoepen’ gemiddeld beter betaald dan ‘vrouwenberoepen’
Is er nog een verband tussen de man-vrouwbalans in een functie en de grootte van de loonkloof? Hiervoor zijn alle functies onder de loep genomen. We zien dat het gemiddelde salaris bij beroepen waar overwegend mannen werken, hoger ligt dan bij zogenaamde vrouwenberoepen. Dit is natuurlijk net zo goed onderdeel van de loonkloof.
Opvallend is daarnaast dat vrouwen in de top 10 ‘vrouwenberoepen’ gemiddeld 8% meer verdienen dan de weinige mannen die dit beroep uitoefenen. Denk daarbij aan beroepen als secretaresse en tandartsassistent. Andersom geldt hetzelfde. In de top 10 beroepen waarin overwegend mannen werken, zoals monteur en uitvoerder, verdienen mannen gemiddeld zelfs 16% meer.
Loonkloof neemt toe naarmate leeftijd stijgt
Bij jongeren tot 27 jaar is de loonkloof nog 3,4%, maar deze loopt op tot wel 24,7% in de leeftijdscategorie 54-59 jaar. In ons onderzoek van vorig jaar naar de loonkloof trok ik een verband tussen de loonkloof en de komst van een eerste kind. Waar ik toen nog hoopte dat de uitbreiding van het ouderschapsverlof de kloof zou verkleinen, zie ik dat nu toch minder snel gebeuren.
Mannen worden vaker benaderd voor een baan en onderhandelen vaker
Uit aanvullend onderzoek van Intelligence Group blijkt dat mannen vaker benaderd worden voor een nieuwe baan, dan vrouwen. “Als je vaker wordt benaderd, heb je meer om uit te kiezen en weet je beter wat je waard bent. Ik kan me voorstellen dat mannen hierdoor meer durven te vragen tijdens onderhandelingen.”
Dat wordt gestaafd door hetzelfde onderzoek. 14,9% van de vrouwen blijkt niet te onderhandelen over arbeidsvoorwaarden, tegenover 11% van de mannen. En mannen onderhandelen vaker over financiële aspecten naast salaris, zoals een bonus en een periodieke salarisverhoging.
Loonkloof in sectoren
Ondanks het inzicht dat de loonkloof per functie sterk kan verschillen, blijft het interessant om ook hoger niveau de verschillen in kaart te brengen. Zo hebben we ook de verschillen in salaris voor mannen en vrouwen voor verschillende sectoren onderzocht. Goed om te weten: voor deze gemiddelden zijn alle functies op één hoop gegooid.
Top 5 sectoren waarin mannen statistisch meer verdienen
- Zakelijke dienstverlening 3: mannen krijgen gemiddeld 20,25% meer betaald
- Algemene industrie: mannen krijgen gemiddeld 18,93% meer betaald
- Zakelijke dienstverlening 1: mannen krijgen gemiddeld 17,49% meer betaald
- Grootwinkelbedrijf: mannen krijgen gemiddeld 16,21% meer betaald
- Zakelijke dienstverlening 2: mannen krijgen gemiddeld 16,06% meer betaald
Sectoren waarin vrouwen statistisch meer verdienen
- Uitzendbedrijven: vrouwen krijgen gemiddeld 3,57% meer betaald
- Overig goederenvervoer te land en in de lucht: vrouwen krijgen gemiddeld 1,95% meer betaald
Sectoren waarin de salarissen gemiddeld gelijk zijn
- Timmer industrie
- Voedingsindustrie
- Bewakingsondernemingen
- Uitgeverij
- Hout en emballage- industrie
- Overig personenvervoer te land en in de lucht
- Taxivervoer
Loonkloof in functies met en zonder cao
Naast sectoren hebben we ook de verschillen in loonkloof onderzocht tussen functies met en zonder cao. Hoe zit het hier met de loonkloof en zien we bijvoorbeeld verschillen in de salarisstijging in het afgelopen jaar? In de berekening van het loonkloofpercentage tussen mannen en vrouwen is rekening gehouden met functie, leeftijd en werkervaring. De verschillen zijn hierdoor dus niet te verklaren.
- Met cao:
- Mannen verdienen gemiddeld 5,97% meer dan vrouwen
- Gemiddelde salarisstijging sinds 2022 voor mannen afgelopen jaar: 7,68%
- Gemiddelde salarisstijging sinds 2022 voor vrouwen afgelopen jaar: 7,67%
- Zonder cao:
- Mannen verdienen gemiddeld 4,48% meer dan vrouwen
- Gemiddelde salarisstijging sinds 2022 voor mannen afgelopen jaar: 8,0%
- Gemiddelde salarisstijging sinds 2022 voor vrouwen afgelopen jaar: 7,92%
Er is geen significant verschil in de gemiddelde salarisstijging voor mannen en vrouwen, en dat geldt voor functies met en zonder cao. Wel is de loonkloof bij functies met een cao groter. Natuurlijk zullen hier ook sterke verschillen per functie en per type cao zichtbaar zijn. Dat is erg interessant voor vervolgonderzoek.
